Rybicka Ewa Elżbieta (1909–1943), psycholog, wykładowca tajnego Uniwersytetu Warszawskiego, uczestnik akcji pomocy Żydom «Żegota». Ur. 22 VI w Warszawie, była córką Kazimierza Andrzeja (1884–1943), inżyniera rolnika, i jego pierwszej żony Stefanii z Bauerów.
W czasie pierwszej wojny światowej uczyła się R. w polskiej szkole w Pskowie, gdzie wtedy przebywali jej rodzice. Po powrocie do kraju rozpoczęła w r. 1918 naukę w Gimnazjum Żeńskim Stowarzyszenia 8-klasowej Szkoły, dawniej Anieli Wereckiej, w r. 1927 otrzymała tam świadectwo dojrzałości. W t. r. immatrykulowała się na Wydz. Humanistycznym Uniw. Warsz. i studiowała psychologię. Już w toku studiów była, wraz z Joanną Kunicką i Marią Żebrowską, jedną z wyróżniających się uczennic Stefana Baleya w zakresie teorii i praktyki wychowania, zwłaszcza zaś tzw. psychodydaktyki tj. psychologii nauczania. Magisterium uzyskała w r. 1931, a w l. 1931/2–33/4 była asystentem wolontariuszem Zakładu Psychologii Uniw. Warsz. W l. 1931–9 ogłosiła kilkanaście prac teoretycznych oraz wyników badań praktycznych (zarówno indywidualnych, jak i jako współautorka prac zbiorowych) na łamach „Polskiego Archiwum Psychologii”, następnie zaś „Psychologii Wychowawczej”. W latach wolontariatu dopełniała studia na uniwersytecie w Genewie, gdzie uzyskała doktorat na podstawie rozprawy z zakresu psychologii przeżyć wychowawczych młodzieży. Jednocześnie czynna była w Związku Harcerstwa Polskiego jako instruktorka Chorągwi Warszawskiej Organizacji Harcerek. Od r. 1932 zaangażowała się również głęboko w działalność Poradni Wychowawczej Tow. Opieki nad Więźniami – «Patronat», prowadząc pod kierunkiem S. Baleya badania nad dziećmi trudnymi ze środowisk kryminogennych. Od r. szk. 1934/5 objęła stanowisko psychologa szkolnego i wykładowcy propedeutyki filozofii w Państwowym Żeńskim Gimnazjum i Liceum im. Juliusza Słowackiego w Warszawie. Cieszyła się rzeczywistym autorytetem wśród uczennic i ich zaufaniem. Była też współzałożycielem a od r. 1936/7 przewodniczącą Koła Psychologów Szkolnych (1934), które do r. 1939 objęło swą działalnością kilkanaście szkół w mieście, głównie średnich, zajmowało się również szkołami powszechnymi, zawodowymi oraz przedszkolami.
W latach okupacji niemieckiej była R. zatrudniona oficjalnie w Radzie Głównej Opiekuńczej (RGO), a ściślej w Polskim Komitecie Opiekuńczym Warszawa Miasto (powstałym z założonego we wrześniu 1939 Stołecznego Komitetu Samopomocy Społecznej) w Sekcji Opieki nad Dziećmi i Młodzieżą, nadal działała w «Patronacie», w ostatnim okresie życia jako kierownik Poradni Wychowawczej. Rozwinęła jednocześnie wielostronną działalność konspiracyjną. Od jesieni 1940 była, wraz z J. Kunicką i Ludwikiem Goryńskim, a pod kierunkiem S. Baleya, współorganizatorką studiów z zakresu psychologii na tajnym Uniw. Warsz., a następnie wykładowcą i kierownikiem grup seminaryjnych. Organizowane przez R-ą, pod patronatem RGO, kolonie dla dzieci i młodzieży umożliwiały prowadzenie zajęć praktycznych ze studentami. Współdziałała również, zwłaszcza w pierwszym okresie istnienia pisma, z redakcją „Biuletynu Informacyjnego”, dostarczając doń wiadomości o sytuacji społecznej w mieście i użyczając zarówno własnego mieszkania, jak i lokali RGO dla prac redakcyjnych i powielania „Biuletynu”. Była także żołnierzem Armii Krajowej (AK), choć dziś nie da się określić przydziału służbowego. Czynna również w akcji ratowania dzieci z Zamojszczyzny, niezwykle głęboko zaangażowana była w ratowanie dzieci żydowskich i osób dorosłych w jednej z komórek opiekuńczych powołanych przez Żydowski Komitet Narodowy w ramach akcji pomocy Żydom «Żegota». Aresztowana po raz pierwszy latem 1943 i wkrótce zwolniona, nie przeszła jednak do pełnej konspiracji (zmiana nazwiska i mieszkania, zaniechanie działalności jawnej). Ponownie aresztowana 12 XI 1943, po krótkim pobycie na Pawiaku (poza ewidencją więzienną), została rozstrzelana 24 XI wraz z mężem (poślubionym w czasie okupacji) Ludwikiem Goryńskim (zob.), ojcem Kazimierzem i teściową Marią Goryńską w jednej z trzech egzekucji publicznych, które tego dnia odbyły się na ulicach miasta. Nazwiska męża i ojca ogłoszono na oficjalnych plakatach o egzekucji. Wg niektórych źródeł (L. Wanat) stracenie R-iej miało się dokonać w ruinach getta.
Nazwisko R-iej znajduje się na tablicy poświęconej pamięci poległych i zamordowanych pracowników Uniw. Warsz. umieszczonej na ścianie gmachu IH Uniw. Warsz.
Siostra R-iej Irena (nr. 1918), po wojnie redaktor w «Czytelniku», oraz jej mąż Stanisław Średnicki (dziennikarz), byli również czynni w akcji «Żegota». Brat Stanisław (ur. 1923), podchorąży AK pseud. Ryba (po wojnie inżynier architekt) był żołnierzem kompanii B 2, batalionu «Bałtyk» pułku «Baszta» i uczestnikiem powstania warszawskiego.
Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski, 1939–1945, W. 1988; – Bartoszewski W., Warszawski pierścień śmierci, 1939–1944, Wyd. 2, W. 1970; Bielawski W., Zbrodnie na Polakach dokonane przez hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, W. 1987 poz. 645–7; Dziesięciolecie Zakładu Psychologii Wychowawczej UJP, W. 1938 s. 46–8, 74, 115, 121–2 (tamże streszczenie rozprawy doktorskiej R-iej); Gondek L., Polska karząca. 1939–1945, W. 1988 s. 129; Harcerki. 1939–1945, Wyd. 2 popr. i uzup., W. 1983; Kroll B., Rada Główna Opiekuńcza 1939–1945, W. 1985; Manteuffel T., Uniwersytet Warszawski w latach wojny i okupacji. Kronika 1939/40–1944/45, W. 1948 s. 78; Matusowa B., Udział kobiet w wydawaniu i kolportowaniu tajnej prasy (SL „Roch” i AK), w: By nie odeszły w mrok zapomnienia, W. 1976 s. 116; Prekerowa T., Konspiracyjna Rada Pomocy Żydom w Warszawie 1942–1945, W. 1982; Straszewska M., „Biuletyn Informacyjny” 1939–1944, „Najnowsze Dzieje Pol. II Wojna Światowa” T. 11: 1967 s. 130–2; Szkoła im. Juliusza Słowackiego w Warszawie, W. 1986; Wroniszewski J., Ochota 1939–1945, W. 1976; Zbyszewska Z., Ministerstwo polskiej biedy. Z dziejów Towarzystwa Opieki nad Więźniami «Patronat» w Warszawie 1909–1944, W. 1983; – Baley S., Trzy ofiary wojny wśród psychologów, „Psychologia Wych.” T. 12: 1946 nr 1 s. 15–26; Bartoszewski W., Lewinówna Z., Ten jest z ojczyzny mojej, Wyd. 2, W. 1969; Dąbrowska K., [Historia działalności podziemnej Zakładu Psychologii Wychowawczej] w: Z dziejów podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego, W. 1961 s. 37–56; Harcerki 1939–1945. Relacje. Pamiętniki, W. 1985; Sieroszewski W., Prowokator, „Za i przeciw” 1972 nr 47 s. 16–17, nr 48 s. 16–17 (fot); W obronie dzieci i młodzieży w Warszawie 1939–1945, W. 1975 s. 32, 245, 403–4, 409; Walka o oświatę, naukę i kulturę w latach okupacji 1939–1945, W. 1967; Wanat L., Za murami Pawiaka, Wyd. 6, W. 1985 s. 376; Wojewódzki M., W tajnych drukarniach Warszawy. Wspomnienia, Wyd. 2 popr. i uzup., W. 1978 s. 438; – „Służba Społeczna” R. 1: 1946 z. 98; – Arch. Uniw. Warsz.: Fragmenty akt studenckich R-iej, RP UW 24974 (fot.); Paraf. Św. Aleksandra w W.: Liber baptisatorum 1909 poz. 1006; – Jednodniówka b. Wychowanek Gimnazjum i Liceum im. Juliusza Słowackiego w Warszawie. Wyd. na XXV-lecie Szkoły, W. 1947 s. 22 (mszp. powiel.).
Marek Getter